Vaksina kundër meningjitit domosdoshmëri: Çfarë duhet të dini?

• Sëmundja meningokokale është një sëmundje e rrallë, por serioze që më së shpeshti shfaqet me meningjitin (inflamacion të rreshtimit të trurit dhe palcës kurrizore) dhe/ose septicemi (helmim gjaku).
• Shkaktohet nga bakteret meningokokale që mund të përhapen nga personi në person përmes kontaktit të ngushtë, të zgjatur ose intim.
• Mund të prekë të gjitha grupmoshat, por është më e zakonshme tek fëmijët e vegjël, adoleshentët dhe të rinjtë.
• Ka lloje të ndryshme, ose serogrupe, të baktereve meningokokale. Ju mund të vaksinoheni kundër shtameve A, B, C, W dhe Y. Vaksinimi është mënyra më e mirë për të parandaluar përhapjen e sëmundjes meningokokale.

Në qytetin e Durrësit janë regjistruar dy raste të meningjitit në një periudhë dy mujore. Në dhjetor 2024, një 17-vjeçare humbi jetën nga meningjiti akut, ndërsa në shkurt 2025, një 14-vjeçar u diagnostikua me meningjit bakterial akut dhe u transportua në QSUT për trajtim të specializuar.

Vaksinat janë jetike për mbrojtjen nga shumë sëmundje infektive dhe, siç e kemi parë, për parandalimin e ndërlikimeve të rënda si meningjiti viral. Rritja e ndërgjegjësimit për rëndësinë e vaksinimit kundër gripit dhe përfshirja e vaksinës kundër meningokokëve B dhe C në protokolle shëndetësore janë hapa të domosdoshëm për të mbrojtur shëndetin publik.

Në Shqipëri, vaksina kundër meningokokut nuk është e përfshirë në kalendarin kombëtar të vaksinimit për fëmijët, por është e disponueshme përmes mundësive private për ata që dëshirojnë të vaksinojnë fëmijët e tyre kundër meningokokut, duke rënduar xhepat e qytetarëve.

Gripi dhe meningjiti viral

Gripi është një sëmundje infektive që shkaktohet nga viruse të ndryshme, dhe mund të çojë në pasoja të rënda, sidomos te individët më të pambrojtur si fëmijët, të moshuarit dhe ata me sistem imunitar të dobësuar. Meningjiti viral është një nga ndërlikimet që mund të ndodhin si pasojë e infeksionit me grip. Ky infeksion përfshin inflamimin e membranave që mbulojnë tru dhe palcën kurrizore dhe mund të shkaktojë pasojë të rënda, duke përfshirë dëm të përhershëm të trurit, dëmtim të dëgjimit, dhe madje edhe vdekje.

Përfitimet e vaksinimit kundër gripit

Vaksina kundër gripit ofron mbrojtje të rëndësishme, jo vetëm nga gripi vetë, por gjithashtu nga ndërlikimet që mund të shkaktojë ky infeksion, si meningjiti viral. Duke pasur parasysh që gripi është një ndër shkaktarët kryesorë të meningjitit viral, vaksinimi është një masë e thjeshtë dhe efikase për të mbrojtur individët nga këto pasoja të rënda. Një popullsi e vaksinuar kundër gripit ndihmon gjithashtu në uljen e shpërndarjes së virusit dhe zvogëlon mundësinë e përhapjes së sëmundjeve të tjera.

Nevoja për vaksinën kundër meningokokëve B dhe C

Përveç gripit, një tjetër sëmundje e rëndë që kërkon vaksina të veçanta është meningjiti meningokok. Ky infeksion, i shkaktuar nga bakteret e meningokokëve, mund të jetë shumë i rrezikshëm dhe ka pasoja fatale nëse nuk trajtohet me kohë. Meningjiti meningokok shpesh mund të shkaktojë infeksione të rënda të trurit dhe palcës kurrizore, që janë të vështira për t’u trajtuar dhe mund të lënë pasoja të përhershme.

Në këtë kontekst, është e rëndësishme që institucionet shëndetësore të përfshijnë vaksinat kundër meningokokëve B dhe C në protokollet e tyre, siç është bërë tashmë në shumë vende të botës. Këto vaksina janë të njohura dhe të rekomanduara ndërkombëtarisht dhe ofrojnë mbrojtje efikase ndaj këtij lloji të rrezikshëm të meningjitit.

Në shumë vende të Evropës, përfshirja e vaksinës kundër meningokokëve në kalendarët e vaksinimit ka qenë një hap i rëndësishëm për të ulur shfaqjen e këtyre sëmundjeve të rënda. Italia, Greqia dhe Maqedonia e Veriut janë disa nga shtetet që e ofrojnë këtë vaksinë për fëmijët, me qëllim për të parandaluar infeksionet dhe ndërlikimet që mund të shkaktohen nga meningjiti meningokok.

Në këtë kontekst, përfshirja e vaksinës kundër meningokokëve B dhe C në kalendarin kombëtar të vaksinimit në Shqipëri do të ndihmonte në mbrojtjen e shëndetit publik dhe do të zvogëlonte shpenzimet për familjet që janë të detyruara të përdorin mundësitë private për vaksinat e tilla.

Kjo do të përmirësojë ndjeshëm mbrojtjen e populatës dhe do të ulë incidencën e rasteve të rënda, duke ndihmuar në parandalimin e humbjeve të jetëve dhe pasoja të tjera të rënda për individët dhe shoqërinë.

Itali:

Në Itali vaksina kundër meningokokut C është e përfshirë në kalendarin e vaksinimit për fëmijët. Në Itali, vaksina është e rekomanduar për fëmijët në moshën 1-vjeçare.

Greqi:

Në Greqi, vaksina kundër meningokokut është e përfshirë në kalendarin kombëtar të vaksinimit për fëmijët. Fëmijët vaksinohen në moshën 12 muajshe dhe 6 vjeçare. Kjo vaksinë është e rekomanduar për të gjithë fëmijët, pasi sëmundja e meningokokut mund të shkaktojë infeksione të rënda dhe të shpejta.

Maqedonia e Veriut:

Në Maqedoninë e Veriut, vaksina kundër meningokokut është e përfshirë në kalendarin kombëtar të vaksinimit për fëmijët. Fëmijët vaksinohen në moshën 12 muajshe dhe 6 vjeçare. Kjo vaksinë është e rekomanduar për të gjithë fëmijët, pasi sëmundja e meningokokut mund të shkaktojë infeksione të rënda dhe të shpejta.

Grupet me rrezik të lartë për sëmundje meningokokale

Disa njerëz janë në rrezik më të lartë për t’u prekur nga sëmundje meningokokale. Grupet e mëposhtme me rrezik të lartë (të listuara më poshtë) rekomandohen për vaksinën e meningokoksit:

• të gjitha foshnjat dhe fëmijët e vegjël, veçanërisht ata të moshës më pak se 2 vjeç
• adoleshentët e moshës 15 deri në 19 vjeç
• personat që kanë kontakt të ngushtë familjar me ata që kanë sëmundje meningokokale dhe që nuk janë imunizuar
• personat që pinë duhan (aktualisht ose në të kaluarën e afërt) dhe janë të moshës 15 deri në 24 vjeç
• njerëzit që udhëtojnë në vende , të tilla si Afrika Sub-Sahariane, që kanë epidemi të shkaktuara nga serogrupet A, C, W dhe Y
• njerëzit që udhëtojnë në tubime masive, të tilla si pelegrinët që udhëtojnë për në haxhin vjetor në Arabinë Saudite – autoritetet e Arabisë Saudite kërkojnë një certifikatë të vlefshme vaksinimi për të hyrë në vend
• njerëzit që punojnë në një laborator që trajtojnë shpesh bakteret meningokokale
• njerëzit që jetojnë me HIV
• njerëzit që kanë pasur një transplant të qelizave burimore hematopoietike./shendeti.com.al